Św. Makary, egipski „Doktor Łaski”

Książka o świątobliwym ojcu Makarym, mistrzu dla wielu mnichów, przewodniku w drodze do zbawienia dla wielu przybywających. Poprzez głęboką sztukę ascezy, obejmuje chrześcijan wszystkich stanów. Niech Jego homilie przemówią ponownie do nas, byśmy zdobyli mądrość serca…

SPIS TREŚCI

PRZEDMOWA

I. WPROWADZENIE – ZARYS HISTORYCZNY
1. Egipt jako kategoria teologiczna
2. Monoteizm a politeizm
3. Egipt chrześcijański
4. Monastycyzm egipski
4.1. Św. Antoni Egipski
4.2. Św. Makary Aleksandryjski
4.3. Święty Makary Egipski Wielki
5. Dorobek pisarski św. Makarego Wielkiego

II. KONTEKSTY ŁASKI W PISMACH ŚW. MAKAREGO WIELKIEGO
1. Kontekst grzechu
2. Teologalny wymiar procesu zbawczego
3. Aspekt soteriologiczno-antropologiczny
4. Cel i sposób pozyskania Łaski

ZAKOŃCZENIE

BIBLIOGRAFIA

PRZEDMOWA

Przystępując do prezentacji jednego z najważniejszych bohaterów wiary i Bogosłowia egipskiego, św. Makarego, warto już we wstępnej fazie rozważań podkreślić rolę jego działalności teologicznej, a zwłaszcza reprezentowanej przezeń koncepcji Łaski. Miała ona bowiem istotny wpływ na kształt wschodniego i nie tylko wschodniego monastycyzmu. Ten element nauki soteriologicznej stanowi zarazem ważne narzędzie duszpasterstwa, reprezentowanego zresztą nie tylko przez chrześcijańskie wspólnoty cenobickie Egiptu, lecz także w skali globalnej Eklezji. Mówiąc wszak o Łasce Ducha Świętego sytuujemy się w kontekście ponadwyznaniowym, oczekiwanym, jak się wydaje, także w omawianym przez autora okresie (czwarte stulecie). Podobne zagadnienia Łaski nurtowały zarówno środowiska teologów zachodnich, jak i wschodnich, stanowiąc już wtedy element koniunktywny rozwoju teologicznego, prowadzącego do właściwego obrazu Trynitarnego Boga.

Na terenie Afryki Północnej możemy odnaleźć taką samą międzywyznaniową ?linię demarkacyjną?, jaką od początku spotykamy w chrześcijańskiej Europie – ten sam podział na chrześcijaństwo wschodnie i zachodnie obowiązywał faktycznie w całym ówczesnym świecie. Świętego Makarego i jego towarzyszy, herosów wiary, ascetów, uznać więc wypada za globalnych rzeczników autentycznego obrazu Boga, obrazu bliskiego prezentacji biblijnej, gdyż z niej się wywodzącej. W omawianym poniżej przekazie,

Pismo Święte odgrywa ogromną rolę, zwłaszcza w kontekście Starego Przymierza. Podkreślana przez reprezentantów afrykańskiego Wschodu jedność Pisma obu Testamentów, może być wyrazem współcześnie kształtującej się też w Eklezji zachodniej (na terenie diecezji Hippony) podstawowej zasady heurystycznej latet-patet pełniącej ważną rolę w przekazie św. Makarego.

Dlaczego właśnie zagadnienie Łaski tak nurtowało ówczesny świat? Odpowiedź na to pytanie, ważna już na etapie wstępnym, może być jednak sformułowana wyłącznie w zakresie hipotetycznym: niewykluczone, iż właśnie Afryka Północna, z jej uwarunkowaniami klimatycznymi i kulturowymi, umożliwiała pogłębioną refleksję nad tym Bogiem, dzięki któremu wszystko ma istnienie, Który nie chce śmierci grzesznika, lecz jego nawrócenia i życia, Który w Swoim Synu dał nam przedłużenie soteryjnego oddziaływania dzięki zaistniałym Przezeń Sakramentom.

Wszystkie wskazane i uszczegółowione aspekty odnajdziemy w przekazie św. Makarego. Niech Jego homilie przemówią do nas ponownie, byśmy zdobyli mądrość serca…