Choć jeszcze dekadę temu spór ebook czy książka tradycyjna wydawał się mieć tylko jednego możliwego zwycięzcę, to obecnie ta walka jest niemal wyrównana. Elektroniczne wydania książek stają się coraz bardziej doceniane i nawet największym sceptykom trudno nie dostrzegać ich zalet. Ebooki są wygodne, można zabrać je absolutnie wszędzie w nieograniczonej ilości, nie obciążają ani nadgarstków ani kręgosłupa, a przy tym są zwykle tańsze niż papierowe wydania.

Wraz z popularnością ebooków z roku na rok rośnie także liczba ich autorów, gdyż samodzielne wydanie ebooka wydaje się znacznie prostsze niż wydanie papierowego tomu. Czy tak jest naprawdę? I jak się właściwie za to zabrać? Odpowiedzi znajdziesz w tym artykule. Omówimy w nim jak się przygotować do samodzielnego napisania i wydania ebooka, jak go zabezpieczyć przed nieautoryzowanym rozpowszechnianiem oraz w jaki sposób wycenić swoją pracę.

Pisanie ebooka – jak się przygotować?

Najważniejsze dwa pytania jakie musisz sobie zadać przed rozpoczęciem pracy brzmią: o czym ma być Twój ebook i do kogo będzie skierowany. Czy chcesz napisać reportaż, poradnik, powieść a może zbiór przepisów? A może felietony luźno powiązane tematycznie? Wybór tematu jest kluczowy, bo prowokuje do sprawdzenia, czy naprawdę wiemy, co zamierzamy zrobić z treścią. Drugie pytanie wiąże się natomiast z czytelnikiem, bo inaczej będzie wyglądać tekst kierowany do młodzieży, inaczej do amatorów sztuki kulinarnej, a inaczej do specjalistów z danej dziedziny. Warto więc pomyśleć o tym jeszcze zanim otworzymy swój notatnik.

Jeżeli masz w głowie potencjalny temat wraz ze zbiorem pomysłów jak ten temat rozwinąć, to zrób solidny konspekt swojej pracy. Spisz w punktach co dokładnie chcesz poruszyć w danym momencie swojej książki – taki spis treści posłuży Ci później jako konspekt kolejnych rozdziałów. Dzięki temu uporządkujesz myśli i znacznie przyspieszysz swoją pracę.

Pisanie ebooka – w jakim programie pisać?

Jeśli zastanawiasz się, czy istnieje narzędzie, które znacznie przyspieszy Twoją pracę nad pisaniem, to odpowiadając szczerze – nie ma. Najważniejsze jest to, by było jak najbardziej proste, bez rozpraszaczy i niepotrzebnych funkcji. W pisaniu najważniejszy jest tekst. Możesz oczywiście od początku go formatować, ale na tym etapie jest to zbędna praca. Pamiętaj, że tekst powinien przejść później przez korektę oraz być złożony do wydania, więc wszystkie elementy estetyczne można będzie dołożyć właśnie na tym ostatnim etapie. 

Wybierz takie narzędzie, które lubisz i które znasz. Pamiętaj, by na bieżąco zapisywać wersje lub robić kopie zapasowe, by nie okazało się, że ostatni rozdział zniknął w niewyjaśnionych okolicznościach. 

Jak napisać ebooka – treści obowiązkowe i ISBN

Niezależnie od tego, jaka jest tematyka Twojego ebooka, pamiętaj o obowiązkowych elementach każdego elektronicznego wydania. Pierwszym takim elementem jest strona tytułowa, która powinna zawierać następujące informacje:

• tytuł 
• autor publikacji 
• osoby współpracujące przy wydaniu (np korektor, redaktor, fotograf itd)
• wydawca
• rok i miejsce wydania

Jeżeli Twój ebook posiada numer ISBN – czyli Międzynarodowy Znormalizowany Numer Książki, to on także powinien znaleźć się na stronie tytułowej.

Czy numer ISBN jest obowiązkowy? Nie. Jeśli jednak planujesz sprzedaż swojego ebooka poprzez portale lub sieci partnerskie, to taki numer będzie Ci potrzebny. Numer ISBN jest konieczny także wtedy, gdy jesteś płatnikiem VAT i chcesz skorzystać z obniżonej stawki 5%.

Jak otrzymać numer ISBN? To akurat jest bardzo proste i – co równie ważne – zupełnie darmowe. Wystarczy wejść na stronę e-isbn.pl, złożyć wniosek i wybrać pulę numerów. I to wszystko.

Omówiliśmy obowiązkową stronę tytułową, ale to nie wszystko. Warto pamiętać także o dodaniu informacji na temat praw do dystrybucji treści (a więc tego, że treści ebooka nie wolno rozpowszechniać, gdyż jest np zastrzeżonym znakiem towarowym). 

Jeśli w Twoim ebooku pojawiają się fotografie lub grafiki, to warto zaznaczyć ich autora bądź – jeżeli materiały pochodzą ze stocków – sprawdzić licencje. 

Ile stron powinien mieć ebook?

Najkrócej mówiąc – tyle, by wyczerpać temat. Jeżeli piszesz poradnik i potrafisz wyjaśnić problem na kilkunastu stronach, to nie komplikuj sprawy i nie pisz sztucznie kilku podobnych rozdziałów. Pamiętaj, że właściwa liczba stron Twojego ebooka to ta, która pozwoli Ci wyczerpująco spełnić Twój cel, ten, który określaliśmy na początku.

Częstym przekonaniem młodych autorów jest to, że ebook bądź papierowa książka musi mieć określoną liczbę stron – na przykład 100. To przekonanie jest jednak błędne, bo inną objętość będzie mieć powieść, inną zbiór instrukcji a jeszcze inną książka z przepisami. Jeżeli Twoim celem jest wydanie pięćdziesięciu pomysłów na wegańskie śniadania, to po prostu zaprezentuj pięćdziesiąt pomysłów na wegańskie śniadania. W taki sposób, by czytelnik poczuł się zadowolony. 

Pamiętaj, że celem nie jest napisanie określonej ilości stron, tylko wyczerpanie tematu. Po to właśnie był początkowy konspekt, porządkujący treść i dzielący ją na kolejne rozdziały.

Jak złożyć ebooka?

Złożenie ebooka to zawsze bardzo emocjonujący temat, bo przecież tekst jest już gotowy, od wydania dzielą nas zaledwie minuty, a powstaje problem: w jaki sposób zmienić ten tekst na poprawny i przyjemny dla oka?

Drogi są oczywiście dwie: możemy złożyć naszego ebooka samodzielnie lub powierzyć to zadanie profesjonaliście. Trudno jest wskazać, które rozwiązanie jest jednoznacznie lepsze. Jeśli dysponujesz wolną gotówką i masz pewność, że Twoja społeczność kupi tego ebooka, to oczywiście warto zatrudnić grafika. Efekt na pewno będzie bardziej profesjonalny niż samodzielny skład (chyba, że akurat potrafisz robić takie rzeczy). Zatrudnienie grafika wiąże się jednak z kosztami, a koszt złożenia jednej strony to od 20 do 70 zł za stronę. Warto mieć to na uwadze, gdy będziesz planować swoje koszty.

Samodzielne wydanie ebooka jest oczywiście bezkosztowe w sensie finansowym, jednak wymaga od nas czasu i wybrania odpowiedniego narzędzia. Tu do wyboru mamy profesjonalny program inDesign, który niestety jest płatny i może być dość trudny dla osoby, która nie ma doświadczenia ze składem książek – lub popularne programy: Microsoft Word lub Mac Pages oraz Microsoft Powerpoint lub Mac Keynote. Każdy z nich się sprawdzi, więc możesz wybrać ten, który znasz najlepiej i w nim złożyć swoją publikację. 

A co z aplikacją Canva, tak często polecaną na internetowych forach? Jest ona dość przyjemna dla oka, ale ma w wersji podstawowej ma dużo ograniczeń. Trudno złożyć na niej schludnie tekst, brakuje wielu podstawowych opcji (chociażby dzielenia wyrazów) i ma ograniczenia w ilości stron. Zanim więc zabierzesz się za skład tekstu w Canvie, sprawdź czy zmieści się w niej cały Twój tekst i czy będziesz mógł spełnić w niej swoje założenia.

PDF, ePub i mobi – jaki format wybrać?

Osoby, które samodzielnie wydają swój pierwszy w życiu ebook bardzo często przyjmują, że jedynym formatem będzie PDF. Ten format najłatwiej wygenerować (bo możemy to zrobić w niemal każdym programie), ale jest to format nieresponsywny. Co to oznacza? To, że ebook dostępny jedynie w PDF będzie wygodny do czytania jedynie na komputerach. 

Formatem przeznaczonym do wyświetlania na różnych urządzeniach, czyli komputerach, czytnikach, telefonach, tabletach itd jest format ePub. Dzięki niemu tekst jest dobrze wyświetlany, a samo czytanie staje się wygodne. Warto o tym pamiętać, bo przecież nie każdy czytelnik wyświetla książki na ekranie komputera.

Ostatni format, czyli mobi to format obsługiwany przez popularne czytniki Kindle. Idealnym rozwiązaniem jest więc wydanie ebooka w tych trzech wymienionych formatach, by każdy czytelnik miał wygodną możliwość przejrzenia treści w najlepszy dla siebie sposób. W jaki sposób to zrobić, gdy składaliśmy ebooka samodzielnie? Najlepiej oddać go do profesjonalnej konwersji – koszt nie będzie wysoki, gdyż powinien zamkąć się w kwocie 100-150 zł, a ebook będzie miał szansę dotrzeć do znacznie większej ilości czytelników.

Jak zabezpieczyć swojego ebooka?

Bezprawne wykorzystywanie treści zawartych w ebookach lub rozpowszechnianie samych ebooków to niestety temat, który wciąż jest powodem wielu ożywionych dyskusji. Z tego powodu wielu autorów wciąż decyduje się na wydawanie swoich książek wyłącznie w formacie papierowym, który uniemożliwia błyskawiczne przesyłanie treści innym osobom.

Jedną z najbardziej rozsądnych metod zabezpieczeń jest skorzystanie ze specjalnych wtyczek (np: WaterWoo PDF), która podczas zakupu ebooka nakłada na każdą jego stronę informacje o kupującym. Dzięki temu, jeśli ebook zostanie rozpowszechniony, można bez trudu namierzyć osobę, która była za to odpowiedzialna. Takie wtyczki – póki co – działają jedynie na format PDF, więc pozostaje nierozwiązana kwestia zabezpieczeń innych formatów. Można oczywiście zapisywać każdą kartę jako plik graficzny (uniemożliwiający kopiowanie), a później złożyć z tego cały ebook, jednak taki plik zwykle waży dość sporo.

Jak wycenić swojego ebooka?

Najbardziej miarodajną metodą wyceny ebooka jest udzielenie odpowiedzi na pytanie: czy zawarta w nim wiedza jest unikalna i pożądana, a Twoja pozycja na rynku (marka osobista) jest silna? 

Jeżeli napisany przez Ciebie ebook prezentuje unikalną wiedzę, a Ty masz mocną pozycję w dużej społeczności, to możesz wycenić swoją pracę na kilkadziesiąt, a nawet sto złotych. Jeśli natomiast treść jest wtórna a na rynku pełno podobnych pozycji, to lepiej wycenić ebooka na poziomie dwudziestu złotych – i ewentualnie liczyć na efekt skali. 

Nie ma uniwersalnej metody wyceniania ebooków, podobnie jak nie ma uniwersalnej metody wyceny papierowych książek. Podobnie jak w przypadku innych przedmiotów obowiązuje więc zasada: produkt jest warty tyle, ile ktoś będzie chciał za niego zapłacić. Niezależnie od przyjętej stawki warto natomiast pomyśleć o zapasie pozwalającym na promocje – i te przedsprzedażowe, i te przy końcu sprzedaży. O tym i o samych sposobach sprzedaży ebooka napiszemy następnym razem.