Stroma ściana

Wstrząsające wspomnienia Eugenii Ginzburg (1904 lub 1906-1977) z osiemnastu lat tułaczki po stalinowskich więzieniach i obozach pracy. Są to także jedne z nielicznych literackich świadectw obozowej rzeczywistości, widzianej oczami kobiety. Autorka – dziennikarka i pracownik naukowy uniwersytetu w Kazaniu, matka znanego prozaika Wasilija Aksionowa (1932-2009) – została aresztowana w otoczonym ponurą sławą roku 1937 pod pretekstem działalności kontrrewolucyjnej, a następnie jako „wróg ludu” – skazana na długoletni pobyt w obozach pracy na Kołymie. Zrehabilitowana „częściowo” w 1956 roku, powróciła do pracy zawodowej, niemało czasu poświęcając zajęciom literackim.
W Rosji lat 60. ubiegłego wieku wspomnienia Ginzburg były znane i doceniane jedynie z wydań w drugim obiegu. Wielki rozgłos książka zyskała po jednoczesnym ukazaniu się na Zachodzie w 1967 r. oryginalnego tekstu i włoskiego przekładu (tzw. „tom pierwszy”) – a w kilkanaście lat później kontynuacji wspomnień Ginzburg (1979, tzw. „tom drugi”). Wydania te stały się podstawą przekładów dzieła na liczne języki, a rosyjską autorkę uhonorowano prestiżową nagrodą francuskiego Pen Clubu. Oficjalne wydanie Stromej ściany w Rosji nastąpiło dopiero w roku 1988. Rok później moskiewski teatr „Sowriemiennik” przygotował adaptację sceniczną książki.
W Polsce tom pierwszy Stromej ściany ukazał się w 1990 roku nakładem wydawnictwa „Czytelnik”. Obecna edycja obejmuje pełny tekst dzieła. Na podstawie książki powstał film pt. „Wichry Kołymy” (2009) w reżyserii Marleen Gorris, z Emily Watson w roli głównej. Śród wykonawców m. in. Agata Buzek, Maria Seweryn i Zbigniew Zamachowski.