Pussy

Pierwszych kilkadziesiąt stron to w zasadzie czysta pornografia mogąca właściwie posłużyć za scenariusz ostrego filmu pornograficznego (czy pisze się właściwie takie scenariusze?). W dodatku opisane konfiguracje mogą zniesmaczyć przeciętnego czytelnika ? czy może być potem jeszcze gorzej, zastanawiałem się. I nagle zwrot akcji, który właściwie wywraca dotychczasową fabułę do góry nogami (tylko bez wizualizacji, proszę), po którym robi się jeszcze dziwniej, przy czym nie mam tu już na myśli Kamasutry, ale całkowitą zmianę konwencji. Jest tu coś z Eduardo Mendozy i jego serii o damskim fryzjerze, znajdziemy groteskę Etgara Kereta, może również jakieś dalekie echa prozy Davida Lodge?a. Ja jednak mam inne, ulubione skojarzenie.

Forrest Gump. Wszyscy pamiętają zapewne opowieść o niezbyt inteligentnym Amerykaninie (wybaczcie ten eufemizm, ale nie znam obecnie aktualnego, politycznie poprawnego zwrotu). Ten dość specyficzny bohater spotyka najbardziej znanych ludzi swojej epoki, zdobywa i traci fortuny, staje się wzorem do naśladowania. A chociaż narrator powieści Surmaczyńskiego jest raczej inteligentny, to jednocześnie brakuje mu mnóstwa cech, które jeszcze w poprzednim pokoleniu były czymś nieodzownym dla rodzaju męskiego. Śmiałości, zdecydowania, odwagi, jakiejś brutalnej siły nawet i nieokrzesania. Mimo tych deficytów bohater zdobywa prawie wszystko, co sobie zamarzy, przeżywa niesamowite przygody rodem z filmów o 007.

Mężczyzna bez atrybutów męskości? Kiedyś takiego osobnika określano w sposób jednoznaczny ? co zresztą podpowiada sam autor za pomocą wieloznacznego tytułu. To słowo było tak bardzo negatywnie nacechowane (oczywiście jako dopełniające rodzaj męski), że właściwie nie było chyba gorszego epitetu. A dziś? Trochę boję się wysnuwać tak daleko idący wniosek, ale chyba staje się normą, wyznacznikiem średniej. I nie jest to żadne pokłosie feministycznej rewolucji, triumf filozofii gender, czy jakieś złowrogie spiski homoseksualnego lobby. Mężczyźni nie odnaleźli po prostu wciąż jeszcze swojego miejsca w nowym układzie sił, strąceni z patriarchalnego piedestału nie umieją stawać obok kobiet ramię w ramię. Wygodniej im przyjąć rolę domowego futrzaka, od którego nie wymaga się odpowiedzialności.

A może odczytałem intencje autora w sposób kompletnie odbiegający od rzeczywistości? Jeśli tak, to nadrobię braki w literaturze ? nie znam nowego Zimbardo, obawiałem się też lektury Dzikiego serca Johna Eldredge?a. Poczytam nawet apostołów coachingu, chociaż w tym przypadku będzie najtrudniej się przełamać. Książka Piotra Surmaczyńskiego jest jednak naprawdę dobra, nawet jeżeli odczyta się ją na swój własny sposób.