Punkt i linia a płaszczyzna. Przyczynek do analizy elementów malarskich

Książka Kandyńskiego pomyślana była jako podręcznik i przeznaczona przede wszystkim dla studentów. Dziś stanowi ona klasyczną pozycję w literaturze światowej, jest nieodzowną i poszukiwaną pomocą w studiach teoretycznych i w malarskiej praktyce.

Stanisław Fijałkowski

Rozwijane na stronach tej książki analizy są odzwierciedleniem eksperymentalnej metody nauczania, przyjętej przez Kandyńskiego w czasie jego pracy w Bauhausie. W centrum tej metody pozostaje doświadczenie i obserwacja, ukierunkowana na to, co pozornie najprostsze i najbardziej elementarne. Wszystko jednak, począwszy od owych podstawowych składników formy, w toku analiz wprawione zostaje w ruch, uzmysławiając niewyczerpaną różnorodność możliwych powiązań i oddziaływań, tak w sferze plastycznej formy, jak i poza nią… Choć praca ta stanowi „przyczynek do analizy elementów malarskich”, elementy wizualne opisywane są w niej przy pomocy licznych paralel do innych sztuk: muzyki, tańca, architektury, a także form przyrodniczych. Poszukiwana przez Kandyńskiego „jedność sztuk” przejawia się tu na poziomie ekspresyjnych pokrewieństw, odkrywanych w podstawowych środkach, które artysta na powrót pragnie ożywić.

Agnieszka Rejniak-Majewska

Przekład: Stanisław Fijałkowski

Posłowie: Agnieszka Rejniak-Majewska

Wasyl Kandyński – ur. 4 XII 1866 w Moskiwe, zm. 13 XII 1944 w Neuilly-sur-Seine, malarz, grafik i teoretyk sztuki. W malarstwie wywarł wpływ na fowizm oraz rodzime, ludowe tradycje sztuki rosysyjkiej; dynamizucjąc formę i potęgując kolorystyę w swych studiach pejzażowych i kompozycjach przeszedł stopniowo do swobodnych, bezprzedmiottowych układów. Zetknięcie z konstruktywizmem i suprematyzmem w okresie moskiewskim poprowadziło go w kierunku geometrycznej precyzji elementów formy, przy zachowaniu właściwej dla jego twórczości dynamiki i dekoracyjności. Teoretyczne założenia swego malarstwa wyłożył w pracy „O duchowości w sztuce” (1911). Działalność pedagogiczna w Bauhasie wpłynęła na usestamatyzowanie tych założeń w pracy „Punkit i linia a płaszczyzna”.