Powietrze. Żywioły w literaturze dziecięcej

Wszechobecne, niewidzialne, niezbędne do życia – powietrze symbolizuje to, co duchowe, a zarazem rzeczywiście istniejące. Najbardziej nieuchwytny z żywiołów odgrywa wyjątkowo ważną rolę zarówno w dawnych baśniach, jak

i w nowszej literaturze dziecięcej. Subtelny żywioł daje o sobie znać na różne sposoby, może być delikatnym powiewem, ale ma też swój dramatyczny i destrukcyjny wymiar – staje się wówczas burzą i niszczącym huraganem.

Na zakończenie Szekspirowskiego dramatu i w jego przeznaczonych dla dzieci adaptacjach Ariel zostaje uwolniony. W.H. Auden, wnikliwy czytelnik Burzy, napisał dla Prospera długi monolog, którym może on pożegnać Ariela i jego słodki, a równocześnie groźny śpiew, jakim duch powietrza otacza z właściwą mu delikatnością i obojętnością „szorstki świat”. Mamy nadzieję, że pamiętając o tych słowach, czytelnik naszej książki będzie kończył jej lekturę: „Och, Arielu, / Arielu, brak mi cię będzie. Ciesz się swoim żywiołem. Żegnaj”.

Żywioły w literaturze dziecięcej. Powietrze to monografia zbiorowa doskonale wpisująca się w ciąg badań nad twórczością przeznaczoną dla dzieci, by wymienić wydany w 2017 roku tom poświęcony wodzie i kolejny, dotyczący ziemi w literaturze dziecięcej (2019). Można więc spojrzeć na książkę jako na kontynuację pewnego zamierzenia naukowego rozszerzającego dotychczasowe pole badawcze. Niewątpliwa jest także kompetencja obu redaktorek naukowych tego monograficznego cyklu, Anny Czabanowskiej-Wróbel i Krystyny Zabawy. Zasięgiem publikacja mogłaby objąć zarówno badaczy literatury zajmujących się piśmiennictwem dla dzieci, polskim i obcym, jak i dydaktyków poszukujących inspiracji wykraczających poza ograniczenia szkolnego kanonu. Powinna też zwrócić uwagę wszystkich zainteresowanych zagadnieniami wyobraźni znajdującej się pod znakiem żywiołów.

Z recenzji profesora Tadeusza Sławka