Rewolucja ’68. Swąd szatana w Kościele

Swąd szatana. Kościół pośród zawieruchy roku 1968.

Wielki ruch protestacyjny, który wstrząsnął Francją i Europą w maju i czerwcu 1968 r. nie oszczędził Kościoła. Niektórzy duchowni wspierali kontestacyjny zryw studencki i społeczny. Ale protest uderzył też w sam Kościół jako instytucję, stawiając pod znakiem zapytania rolę i wizerunek kapłana. Problem opisany w tej książce przez długi czas był tematem tabu. Yves Chiron opowiada o roku 1968 w Kościele, nie tylko we Francji. W tym właśnie roku mają miejsce również wielkie wydarzenia kościelne: w obliczu narastającego kryzysu wiary Paweł VI ogłasza uroczyste Credo. Papież publikuje również encyklikę na temat antykoncepcji, Human? Vit?, która stanie się będzie bardzo kontrowersyjna, w tym także dla niektórych episkopatów. Teologia wyzwolenia pojawia się w pełnym rozkwicie na konferencji w Medellin. Systematyczny przegląd ówczesnych dokumentów, źródeł prasowych i świadectw głównych aktorów tych dramatycznych wydarzeń został zwieńczony przez eksplorację wielu archiwów, zwłaszcza bardzo bogatych Archiwów Diecezji Paryża, co czyni z tej książki wyjątkowe dzieło, ukazujące w nowym świetle zamęt, jaki zapanował w Kościele w roku 1968, czego skutki niewątpliwie trwają do dzisiaj.

W roku 1968 słowo ?rewolucja? słychać było wszędzie. Chociaż ówczesna władza nigdy go nie użyła, to słyszało się je na ulicach, w hasłach, w wypowiedziach licznych komentatorów. Spór społeczny, moralny i polityczny, jaki rozgorzał najpierw w środowisku studenckim, a później w różnych grupach społecznych, doprowadził do istotnej zmiany w sposobie myślenia i w mentalności; zmiana ta trwała dłużej niż wydarzenia, a skutki, jakie wywarła na całe społeczeństwo, można obserwować aż do dziś. Rok 1968 spowodował głęboko sięgające zmiany w umysłach, mentalności, obyczajach, zachowaniach, i od tamtego czasu nic nie jest dokładnie takie, jak było przed tym rokiem.

Sam Kościół katolicki także wyszedł z tego kryzysu poszkodowany. Niewiele ponad dwa lata oddzieliły zakończenie Soboru Watykańskiego II (grudzień 1965 roku) od wydarzeń maja-czerwca 1968 roku. Jeszcze wprowadzano soborowe postanowienia, jeszcze je przyswajano, kiedy nastąpił wstrząs Maja ?68. Zakwestionowanie różnych spraw przez Sobór, a także wzbudzone przez niego nadzieje starły się z gwałtownym sprzeciwem ? społecznym i intelektualnym ? z zewnątrz, ze strony społeczeństwa. Niektórzy katolicy usiłowali przeciwstawić się temu sprzeciwowi albo się przed nim zabezpieczyć. Inni, zaskoczeni, wahali się i przede wszystkim chcieli zrozumieć. Jeszcze inni uznali ?wydarzenia? za okazję do przyspieszenia procesu zmian, do jakich dążyli już od pewnego czasu.

Ta książka nie przedstawia po raz kolejny wydarzeń Maja ?68 ?skupia się na Maju ?68 i na Kościele: na reakcji chrześcijan (wiernych, teologów, biskupów) na ?wydarzenia?, na udziale niektórych chrześcijan w ruchu protestacyjnym, a następnie na proteście w łonie samego Kościoła.

W latach i miesiącach poprzedzających Maj ?68 wielu teologów, a także ludzi Kościoła zaangażowało się (nawet jeśli zjawisko to było marginalne) w sprawy rewolucji, gdzie by ona się nie rozgrywała. Następnie protest, który dał o sobie znać w niektórych sektorach Kościoła, rozwijał się w różnych postaciach. Kryzys w Kościele ? kryzys doktrynalny, kryzys dyscyplinarny, kryzys tożsamości kapłańskiej ? który poprzedzał wydarzenia Maja ?68, utrzymał się i przybrał na sile. Maj ?68 nie był dla Kościoła początkiem kryzysu, lecz wstrząsem pogłębiającym kryzys, który rozpoczął się już wcześniej i miał trwałe i liczne konsekwencje.