Portrety profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego działających od 1800 do 1945 roku w zbiorach Muzeum Collegium Maius

Zwyczaj kolekcjonowania portretów profesorskich ukształtował się już w czasach nowożytnych. Najstarsze portrety profesorów w zbiorach Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego (MUJ) pochodzą z XVI wieku. Niniejszy tom jest efektem kontynuacji badań autorki nad tą kolekcją. Wydana w 2010 roku książka Nowożytne portrety profesorów Akademii Krakowskiej w zbiorach Collegium Maius obejmuje zespół obrazów datowanych od XVI do końca XVIII wieku. Obecny tom dotyczy wizerunków osób działających w okresie od 1800 do 1945 roku. O ile opracowanie portretów nowożytnych wymagało wielu badań konserwatorskich i technologicznych, głównie ze względu na nikły materiał archiwalny, o tyle praca nad XIXi XX-wiecznymi portretami skupiła się na oglądzie obrazów oraz poszukiwaniach archiwalnych. Pochodzący z tego okresu zachowany materiał jest nieporównywalnie bogatszy. Wynika to m.in. z innego podejścia ludzi tej epoki do sztuki oraz innej pozycji samych artystów.

W zbiorach Uniwersytetu Jagiellońskiego (UJ) zachowało się 185 wizerunków uczonych aktywnych od 1800 do 1945 roku, dla porównania z okresu nowożytnego do czasów współczesnych dotrwało tylko 28 obiektów. Zarówno pierwsza, jak i druga grupa były niegdyś większe. Niestety, nie wiemy ile portretów przepadło na przestrzeni wieków. W katalogu Jerzego Mycielskiego z 1913 roku znajdujemy dzieła, których po II wojnie światowej nie było już w zbiorach uniwersyteckich m.in. portrety: Sebastiana Girtlera, mal. Józef Brodowski (poz. 100, s. 18); Władysława Szajnochy, mal. Jacek Malczewski (poz. 218, s. 33); Juliana Dunajewskiego, mal. Kazimierz Pochwalski (poz. 157, s. 27); Stanisława Madeyskiego, mal. Kazimierz Pochwalski (poz. 158, s. 27), Wincentego Zakrzewskiego, mal. Józef Pankiewicz (poz. 217, s. 33). Również w materiałach archiwalnych z Archiwum UJ4 odnajdujemy pewne obrazy przekazane Uniwersytetowi, których nie odnotowano w inwentarzach MUJ sporządzonych w 1976 roku. Są to portrety m.in. prof. Edmunda Krzymuskiego, mal. Teodor Axentowicz; prof. Edmunda Żegoty-Ciąglewicza, mal. Wlastimil Hofman; Edmunda Załęskiego, mal. Olga Boznańska. Szczęśliwie większość portretów, rozproszona po różnych zakładach uniwersyteckich, przetrwała wojenną zawieruchę.