Kampania 1813 r. na północnym zachodzie Księstwa Warszawskiego. Napoleońska twierdza Toruń

Praca doktorska zmarłego 5 czerwca 2015 r. doktora Andrzeja Nieuważnego, wybitnego historyka epoki napoleońskiej i człowieka wielu pasji, którymi zawsze potrafił dzielić się z zainteresowanymi. Andrzej Nieuważny poświęcił swoją rozprawę Kampania 1813 r. na północnym zachodzie Księstwa Warszawskiego, opatrując ją podtytułem: Napoleońska twierdza Toruń i jej obrona (w świetle materiałów moskiewskich). Dysertację napisał pod kierunkiem wybitnego znawcy XIX w. i byłego rektora Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, prof. dra hab. Sławomira Kalembki, a obronił w 1993 r. na toruńskim Uniwersytecie. W pracy omówił zimowo-wiosenne działania wojenne na obszarze północno-zachodnich ziem polskich po klęsce Wielkiej Armii Napoleona w Rosji, zakończonych w kwietniu 1813 r. kapitulacją twierdzy toruńskiej przed zwycięską armią Aleksandra I. Jest to pierwsza monografia w dorobku naukowym Andrzeja Nieuważnego, która zasługuje na szczególną uwagę ze względu na szerokie wykorzystanie w opracowaniu tego tematu nieznanych lub mało znanych materiałów archiwalnych zgromadzonych w archiwach Rosji, przede wszystkim w Rossijskim Gosudarstvennym Voenno-Istoričeskim Archive w Moskwie. Na początku lat 90. XX w. młody wtedy doktorant wykorzystał szansę, jaką było pierwsze tak duże otwarcie zasobów archiwalnych byłego ZSRR. Nie pominął oczywiście także dokumentów zgromadzonych w archiwach francuskich, co czyni z wydanej pierwszy raz w 1995 r. pracy najważniejsze do dziś opracowanie tego tematu. Kolejne wizyty w archiwach Rosji i Francji uczyniły z dra Nieuważnego wybitnego znawcę ich zbiorów dotyczących epoki napoleońskiej, a opublikowane w następnych latach kolejne prace naukowe ? tak, jak ta pierwsza praca ? były zawsze oparte na gruntownej kwerendzie pozwalającej na uzasadnienie jego rozważań i wniosków, na nieznanych lub niewykorzystywanych dotąd dokumentach z epoki.

Spis treści:

Przedmowa / 9
Wstęp / 15
Rozdział 1. Sytuacja wojskowa w Księstwie Warszawskim na początku 1813 r. Wejście armii rosyjskiej na teren Księstwa. Ruch głównej armii ku środkowej Wiśle i Kaliszowi / 33
Rozdział 2. Ruch na zachód rosyjskiej 3 Armii Zachodniej. Zajęcie Bydgoszczy i Poznania. Ostateczny odwrót Wielkiej Armii za Odrę / 83
Rozdział 3. Napoleońska twierdza Toruń 1806?1813 / 109
Rozdział 4. Blokada twierdzy toruńskiej ? luty?7 kwietnia 1813 r. / 179
Rozdział 5. Oblężenie regularne i kapitulacja twierdzy toruńskiej, 8?18 kwietnia 1813 r. / 275
Rozdział 6. Rosjanie w twierdzy toruńskiej w latach 1813?1815 / 305
Zakończenie / 321
Bibliografia / 333
Résumé / 347
Resüme / 351
Aneks / 357