Cywil w Berlinie

Książka Antoniego Sobańskiego ukazała się po raz pierwszy w 1934 roku nakładem wydawnictwa „Rój”. To fascynujący zbiór reportaży z hitlerowskiej Trzeciej Rzeszy, które Sobański – korespondent „Wiadomości Literackich” – pisał na bieżąco, obserwując oczyma przyszłej ofiary narodziny i triumfalny pochód nazizmu.
Sobański, pisząc „Cywila w Berlinie”, zachowywał pełen obiektywizm w obrazie i ocenie przedstawianych wydarzeń. Niezależnie od podejmowanego zagadnienia (prześladowanie Żydów, sytuacja gospodarcza, wewnętrzne walki polityczne), sposób ujęcia go przez Sobańskiego czyni te reportaże nieocenionym źródłem informacji; także dzisiaj – jako pierwotna (i jedna z pierwszych) naoczna relacja bezstronnego, niezaangażowanego politycznie świadka. Czytelnik książki poznaje to, co zadecydowało o charakterze i przebiegu procesów zachodzących w Niemczech hitlerowskich: nastroje panujące we wszystkich warstwach społecznych, z których wykiełkowały nowe, rozprzestrzeniające się w szybkim tempie idee.
„Cywil w Berlinie był nie tylko reportażem mądrym politycznie. Książka ta łączyła bystrość i wnikliwość obserwacji z głębokim umiłowaniem kultury europejskiej”, zreasumował Antoni Słonimski w mowie pogrzebowej nad trumną Sobańskiego.