Bracia, obcy czy współobywatele. Debaty chrześcijańskie na temat judaizmu i jego wyznawców w Europie do początków XIX wieku

W książce Bracia, obcy czy współobywatele Jan Doktór w sposób syntetyczny i wnikliwy zarazem, na podstawie rozmaitych źródeł, przedstawia debaty prowadzone w różnych częściach Europy przez chrześcijan na temat judaizmu i jego wyznawców. Rozpoczynając od argumentacji św. Augustyna, kończąc zaś na projektach równouprawnienia żydów z przełomu XVIII i XIX wieku, wybiera z tego bogatego materiału przypadki kluczowe, czasem też mniej znane, m.in. dysputy barcelońskiej z 1263 roku czy pism polskiego arianina, Marcina Czechowica. Szczególną wartością pracy jest z jednej strony ukazanie polemik dotyczących judaizmu w kontekście rozwijającej się kultury druku, z drugiej ? zaprezentowanie na tle debat europejskich dyskusji i inicjatyw podejmowanych na ziemiach polskich.

Wielowiekowe spory chrześcijan i żydów w książce Jana Doktóra zostały rozpisane na dziewięć rozdziałów, z których każdy stanowi miniaturową monografię, z łatwością dającą się rozwinąć w opasły tom. Należy więc uznać za duże osiągnięcie zarazem naukowe i popularyzatorskie, że udało się czasem na kilkunastu stronach uchwycić istotę nader skomplikowanych zjawisk, które daleko przekraczały li tylko religijne różnice.

(prof. Stanisław Obirek, UW)

Dr hab. Jan Doktór jest pracownikiem naukowym Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma i redaktorem naczelnym ?Kwartalnika Historii Żydów?. Zajmuje się duchowością żydowską, starymi drukami żydowskimi i chrześcijańskimi misjami wśród polskich żydów. Jest autorem wielu publikacji i opracowań, m.in. Początki chasydyzmu polskiego (2004), Misjonarze i żydzi w czasach mesjańskiej zawieruchy 1648?1792 (2012) oraz Słowa Pańskie. Nauki Jakuba Franka z Brna i Offenbachu (2017).

——————

Książka Jana Doktóra jest pierwszą publikacją z serii ?Stosunki polsko-żydowskie?. Badania nad stosunkami polsko-żydowskimi rozwinęły się w ostatnich trzydziestu latach, jednak zazwyczaj dotyczą one wybranego miejsca, instytucji albo epoki. W przewidywanym projekcie tomy serii będą uwzględniały konkretną tematykę na przestrzeni dziejów, co pozwoli na prześledzenie zmian i szersze spojrzenie, nie tylko z punktu widzenia konfliktów i różnic, ale także współdziałania i przenikania się środowisk. Chcemy pokazać nie tylko to, co dzieliło, ale także to co łączyło mieszkańców ziem polskich, a od stu lat obywateli Polski, niezależnie od ich wyznania czy narodowości.