Biblia w ręku ateisty

Biblia jest kompilacją niezmiernie niejednolitą m.in. pod względem moralnym. Jakie z niej czytelnik czerpie moralne nauki, to zależy od jego własnego nastawienia (?). W Biblii zakorzeniony jest etos okrucieństwa, ksenofobii i nietolerancji religijnej, co nie jest i dzisiaj bez wpływu na przeświadczenia moralne i działania pewnych jej wyznawców. Zakorzeniony jest w niej również sentymentalny i utopijny etos, w którym pewni myśliciele upatrują autentycznie obowiązujące chrześcijan przesłanie Jezusa, podczas gdy inni stwierdzają, że nie można go bez zbędnych ograniczeń traktować jako busoli moralnej dla chrześcijańskiego społeczeństwa. I wreszcie pod wieloma względami sięga do Biblii swoimi korzeniami etos współczesnego humanizmu. Oczywisty jest związek pomiędzy humanistycznym, postulatem czynnej solidarności ze wszystkimi potrzebującymi pomocy a biblijnym nakazem ?miłości bliźniego?, przy czym szereg przekazów biblijnych inspiruje rozszerzenie zakresu terminu ?bliźni? poza członków własnej wspólnoty etnicznej.

O AUTORCE
Helena Eilstein (ur. 2 lutego 1922, zm. 15 listopada 2009 w Warszawie) ? polska filozofka żydowskiego pochodzenia, profesor filozofii Uniwersytetu Nowego Meksyku w Albuquerque. W latach 1958?1968 była Kierownikiem Pracowni Zagadnień Filozoficznych Nauk Przyrodniczych w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Od 1959 roku była redaktor naczelną Studiów Filozoficznych. W 1969 w następstwie wydarzeń marcowych wyjechała z Polski. Wykładała głównie na Uniwersytecie Stanowym Nowego Meksyku (UNM) w Albuquerque w stanie Nowy Meksyk. Do kraju wróciła w 1993 roku.

Główną dziedziną jej zainteresowań były metafizyczne i epistemologiczne zagadnienia nauk przyrodniczych, zwłaszcza fizyki. Ponadto interesowała się antropologią filozoficzną, moralnością, a także religią. Refleksje na temat religii oraz problematyki moralnej zawierają m.in. jej publikacje: zbiór szkiców Homo sapiens i wartości (PWN, 1994), poszczególne rozdziały książki Life Contemplative, Life Practical (Poznan Studies, 1997) Szkice ateistyczne (wyd. Bałtyckiej Wyższej Szkoły Humanistycznej), artykuły w pracy zbiorowej Z punktu widzenia humanizmu (Książka i Prasa, 1995) oraz w czasopiśmie ?Bez dogmatu?.

Zmarła 15 listopada 2009 r. w Warszawie. Przed śmiercią zniszczyła swoje fotografie i przygotowała nekrolog do publikacji po pogrzebie: ?Nie było mnie, byłam, nie ma mnie, nie dbam o to?.

Nad Biblią w ręku ateisty pracowała 8 lat.

***

Żartowało się kiedyś, że przy jej boku powinien nieodstępnie kroczyć sekretarz z magnetofonem, żeby utrwalić i zachować niepowtarzalne monologi i rozważania, które umiała snuć w każdym miejscu, choćby na ulicy, jeśli tylko trafił się jej rozumny słuchacz, a tym bardziej oponent

(Prof. Jerzy Jedlicki, były prezes Stowarzyszenia przeciwko antysemityzmowi i ksenofobii ?Otwarta Rzeczpospolita?)