Plastyka toruńska 1793-1920: zapomniane oblicze wielokulturowego miasta

Kolejne spotkanie z dziedzictwem kulturowym i sztuką Torunia, tym razem czasów pruskich 1793-1920. Okupacja i peerelowska polityka kulturalna sprawiły, iż ten fragment spuścizny artystycznej i kulturowej miasta został jakby wyparty z pamięci i objęty zbiorowym resentymentem. Zebrane w tomie artykuły, plon piątej konferencji z cyklu Zabytki toruńskie młodszego pokolenia, to próba przywracania pamięci o wielokulturowości Torunia, jego pruskiej przeszłości, artystach, zabytkach i najrozmaitszych śladach w tkance miejskiej, które można objąć jednym określeniem „czasów pruskich”.

I tak znajdujemy w tym tomie teksty poświęcone rozebranemu tuż po wojnie pomnikowi pułkownika Bruscha von Neuberga, a także twórczości takich artystów jak dynastia malarzy historycznych i portrecistów Jacobich, Adolfowi Heinrichowi Richterowi, Julianowi Wałdowskiemu, Eduardowi Gärtnerowi czy jednemu z najważniejszych niemieckich artystów minionego wieku, Georgowi Groszowi. Poznajemy tworczość dziewiętnastowiecznego złotnika, Ernsta Augusta Plengortha, zapoznajemy się z wieloma śladami pruskiej obecności kulturowej: Ławką Schillera, witrażami ewangelickimi i wystrojem wnętrz kamienicy przy ul. Mostowej 8, zdokumentowanym podczas niedawnych badań konserwatorskich.

Do dzisiaj, pomimo prób dokonywanych m.in. przez regionalistów (…) – zauważa Sławomir Majoch, jeden z autorów tomu – zarówno artyści tworzący lokalne środowisko artystyczne (choć bardzo efemeryczne ze względu na obecność pruskiego garnizonu), jak i przyjezdni, głównie utrwalający widoki miasta, nie doczekali się podstawowych kwerend w kraju oraz poza granicą, a co za tym idzie – pełnej i obiektywnej oceny ich twórczości. W mieście nie ma też poświęconej im ekspozycji artystycznej, choć współtworzyli obraz wielonarodowego Torunia czasów pruskich, obraz, który cały czas pozostaje częściowo zamalowany.

Tom ilustrowany kolorowymi zdjęciami obiektów zawiera noty o autorach, indeks osób i nazw geograficznych.