Ból konstruowanie i dekonstruowanie świata w obliczu cierpienia

Po raz pierwszy wydana w Polsce, książka Elaine Scarry to klasyczne studium nad kulturowym i politycznym znaczeniem bólu jako zjawiskiem trudno wyrażalnym w języku, a zarazem wymagającym uwagi i społecznej wrażliwości. Nie jest to abstrakcyjny traktat, lecz nasycona moralną wrażliwością praca oparta z jednej strony na bogatym materiale empirycznym, obejmującym świadectwa osób cierpiących, dane medyczne, dokumenty dotyczące wojen i tortur, a z drugiej – na tekstach z obszaru literatury pięknej, filozofii, medycyny, czy strategii militarnej, w których Scarry tropi ból jako fundamentalny, często spychany na drugi plan problem.

„Dzieło Elaine Scarry do dzisiaj pozostaje najlepszym studium znaczenia bólu. Przede wszystkim kulturowego i politycznego. Ból nie jest tutaj traktowany jako topos kultury lub motyw literacki, lecz jako fenomen, zjawisko egzystencjalne, którego odpowiednie opisanie wymaga wzięcia pod uwagę relacji między tym, co najbardziej intymne dla podmiotu a sferą językową, łączącą ludzi. Dlatego ogromną rolę odgrywa w tej pracy swoista „fenomenologia bólu”. Dzięki temu książka Scarry nie jest abstrakcyjnym traktatem filozoficznym ani teoretyczno-literackim, lecz pracą opierającą się na rzeczywistych zjawiskach dotykających rzeczywistych ciał: torturach, mechanizmach wojny czy klinicznym zarządzaniu bólem. Jednocześnie w tekstach z obszaru literatury pięknej, strategii militarnej, polityki międzynarodowej, filozofii i medycyny Scarry tropi ból jako wątek podstawowy, choć ukryty. To połączenie rzeczywistego doświadczenia i rozmachu teoretycznego stanowi o unikalnej wartości książki.”

Prof. dr hab. ANDRZEJ LEDER

„Książka Elaine Scarry jest subtelnym i bogatym studium bólu cielesnego jako zjawiska, które może być źródłem alienacji, ale też węzłem początkowym kreacji i restytucji wyalienowanego życia. Jest to książka napisana bogatym językiem należącym do kilku teoretycznych idiomów – Autorka porusza się pomiędzy filozofią, polityką, literaturą, antropologią kulturową, i kilkoma innymi dziedzinami, włącznie z medycyną i ekonomią, których potrzebuje do pełnego oświetlenia badanego fenomenu. Nie tylko więc ze względu na temat, co jest oczywiste, lecz także z uwagi na metodę i język jest to książka bardzo godna polecenia.”

Prof. dr hab. ROBERT PIŁAT