Spór o początki państwa polskiego. Historiografia, tradycja, mit, propaganda

Drelicharz W., Jasiak D., Poleski J. (red.)

Wszelkie początki, czyli origines, zwłaszcza zaś początki narodów, ludów czy królestw, były i są ważne dla człowieka od wieków. Przyjęcie przez księcia Mieszka I wraz z drużyną chrztu w 966 r. wprowadziło jego poddanych nie tylko do religijnej wspólnoty oraz ściśle powiązanych wówczas z chrześcijaństwem struktur politycznych z odrodzonym przez Ottona I cesarstwem na czele, ale również do europejskiej wspólnoty intelektualnej.
1050 rocznica chrztu Polski, a więc najważniejszego wydarzenia w naszych dziejach, którą właśnie obchodzimy, jest dobrą i oczywistą okazją do powtórnej refleksji nad początkami naszego państwa. Rocznica ta zaowocowała szeregiem ważnych naukowych przedsięwzięć w różnych ośrodkach akademickich. Wśród nich była konferencja, która odbyła się w Krakowie w dn. 16?17 kwietnia 2015 r.
Złożona problematyka kształtowania się tzw. wczesnych państw stosunkowo często wymusza na archeologach konieczność korzystania z osiągnięć historyków, zaś historykom nakazuje z uwagą pochylać się nad wynikami najnowszych studiów archeologów. Dotyczy to w szcze-gólności początków państwa Piastów, które oświetlają zrazu pojedyncze, niezmiernie lakoniczne wzmianki rocznikarzy. Historycy, którzy operują od wielu lat na tej samej w zasadzie podstawie źródłowej, bardzo rzadko powiększanej o nowo odkryty dokument, siłą rzeczy oczekują od archeologii weryfikacji swych hipotez, jak i w jeszcze większym stopniu odpowiedzi na pytania o przyczyny i przebieg procesów, które doprowadziły do powstania władztwa Piastów.
Pytanie o origines Poloniae, na które starają się odpowiedzieć współczesne pokolenia, nurtowało również pokolenia wcześniejsze, zarówno te z czasów dawnej Polski, jak i z epoki porozbiorowej. Także i te kwestie są przedmiotem interesujących badań, chociaż znacznie mniej znanych. 1050 rocznica chrztu Polski była dobrą okazją, aby je zaprezentować w tomie będącym owocem współpracy archeologów i historyków.