Redystrybucyjne skutki wprowadzenia podatku od nieruchomości ad valorem

MONOGRAFIA NAUKOWA

Podatek od nieruchomości jest najważniejszym podatkiem lokalnym oraz istotnym źródłem dochodów budżetów gminnych. Pełni on przede wszystkim funkcje fiskalne, dlatego też jego redystrybucyjna charakterystyka nie znajduje się w centrum uwagi polityków, włodarzy gmin i ekonomistów. Brakuje też opracowań omawiających podatek od nieruchomości pod kątem jego skutków dla redystrybucji dochodu. Monografia Redystrybucyjne skutki wprowadzenia podatku od nieruchomości
ad valorem przynajmniej w części wypełnia tę lukę.

Autor omawia funkcjonujące na świecie systemy opodatkowania nieruchomości. W sposób syntetyczny charakteryzuje zarówno systemy, dla których podstawę opodatkowania stanowi powierzchnia, jak i te oparte na wartości określonej w katastrze nieruchomości, zwane systemami katastralnymi lub systemami ad valorem. Krytycznej analizie poddaje obowiązujący w Polsce system powierzchniowy i wskazuje jego mankamenty, opisując, w jaki sposób nie przystaje on do realiów gospodarki rynkowej. Konsekwencją tych porównań są propozycje zmian w polskim systemie podatkowym w odniesieniu do nieruchomości.

Powołując się na zasadę sprawiedliwości podatkowej, autor postuluje stopniowe odejście od podatku ?od powierzchni?, który jest niesprawiedliwy i dyskryminuje właścicieli tanich nieruchomości, i ewolucyjne przejście do podatku ?od wartości?, który pozwala na bardziej proporcjonalne rozłożenie ciężaru podatkowego. Zasadniczym celem publikacji jest pokazanie, jak zmiana zasad opodatkowania nieruchomości z formuły powierzchniowej na wartościową wpłynie na rozkład obciążeń podatkowych oraz jakie może ona nieść za sobą konsekwencje dla systemu zasilania finansowego jednostek samorządu terytorialnego.

Monografia dr. Pawła Pary to cenne na polskim rynku opracowanie dotyczące konsekwencji wprowadzenia w Polsce podatku od wartości nieruchomości. Autor wielokrotnie zwraca uwagę, że jesteśmy jednym z nielicznych państw, w których funkcjonuje całkowicie przestarzały model opodatkowania polegający na tym, że grunty i budynki ?wyceniane? są w metrach, a nie w pieniądzu. Autor bardzo precyzyjnie wypunktowuje wszystkie słabe strony polskich rozwiązań. Jasno pokazuje, że Polska jest ?skazana? na wprowadzenie racjonalnego podatku od majątku nieruchomego, gdzie podstawą opodatkowania będzie wartość, a nie powierzchnia. Warto zwrócić uwagę, że jest to ostatni element systemu podatkowego, który nie został zreformowany, chociaż podejmowano w tym zakresie wiele prób.
Książka napisana jest komunikatywnym językiem, umożliwiającym zrozumienie niekiedy bardzo zawiłych problemów. Publikacja powinna się spotkać z zainteresowaniem pracowników naukowych, studentów, samorządowców i polityków. Sięgnąć po nią powinni również sami podatnicy, którzy obawiają się skutków reformy systemu opodatkowania nieruchomości, a wiedzę na ten temat czerpią z doniesień medialnych, które przeważnie w negatywnym świetle przedstawiają ideę wprowadzenia podatku katastralnego w Polsce.
– z recenzji prof. dr. hab. Leonarda Etela, Uniwersytet w Białymstoku, Wydział Prawa, Katedra Prawa Podatkowego

Charakterystyczne dla tej pracy jest to, że autor, będąc wieloletnim praktykiem, swobodnie operuje ogólną wiedzą teoretyczną z zakresu podatków i wiedzę tę umiejętnie kieruje na analizę konkretnego podatku. Walor tej pracy jest wzmocniony przez fakt, że proponowane przez autora zmiany w podatku od nieruchomości powiązane zostały trafnie ze zmianami w strukturze obciążeń podatkowych oraz ich wpływem na finanse jednostek samorządu terytorialnego. Co więcej, proponowane zmiany w podatku od nieruchomości ad valorem połączone zostały z celem pozafiskalnym, czyli
z wykorzystaniem tego podatku jako narzędzia kształtowania ładu przestrzennego w gminach. Jest to też ważne
i oryginalne osiągnięcie autora, które powinno być dostrzeżone przez architektów przestrzeni lokalnej.
– z recenzji prof. dr. hab. Stanisława Owsiaka, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Katedra Finansów
i Polityki Finansowej