Gospodarka pasieczna w ulu warszawskim zwykłym

Ule warszawskie zwykłe mają w Polsce już ponad 100-letnią tradycję. Jest to system uli konstruowany przez najbardziej światłych pszczelarzy polskich i zasługuje obecnie na szczególną opiekę i ochronę jako zabytek polskiej sztuki pszczelarskiej. Ule te odegrały bardzo doniosłą rolę w unowocześnianiu krajowego pszczelarstwa na przełomie IX i XX w. Po II wojnie światowej zostały wycofane ze standaryzacji jako ule o przestarzałej konstrukcji, nie nadające się do intensywnej gospodarki pasiecznej, wędrówek itp. Jednak z perspektywy tego okresu czasu nabieramy do uli warszawskich zwykłych coraz większego szacunku, uważając je za symbol minionego pszczelarstwa.

Mimo ponad półwiecznego użytkowania, odpowiednio konserwowane ule warszawskie zwykłe w wielu małych, tradycyjnie prowadzonych pasiekach, nadal bardzo dobrze służą pszczołom, świadcząc o wielkim kunszcie stolarskim ówczesnych pszczelarzy. S. Klimek (Pszczelarstwo 9/79) podaje, że w swej pasiece ma ule, zrobione przez dziadka, z doskonałego nieżywicowanego drewna, już 80-letnie, które z pewnością dotrwają do 100 lat.

Z przeprowadzonych okresowo spisów oraz spotkań z pszczelarzami można przekonać się, że w pasiekach centralnej i wschodniej Polski, szczególnie we wsiach, znajduje się duży odsetek rodzin pszczelich bytujących w ulach warszawskich zwykłych. Na podstawie sprzedawanej węży w niektórych okolicach szacuje się, że jest ich jeszcze 30-40% w stosunku do pozostałych typów uli. Zanim więc ule warszawskie zwykłe zajmą należne im miejsca w muzeach, nie tylko sentyment, ale ekonomiczna konieczność zmusza nas do zajęcia się pewnym unowocześnieniem prowadzonej w nich gospodarki pasiecznej, pozwalającej na zwiększenie produkcyjności bytujących w nich rodzin. O celowości tych działań świadczą listy pisane przez wielu pszczelarzy do redakcji miesięcznika Pszczelarstwo z prośbą o podawanie nowych metod gospodarki pasiecznej dostosowanych do tych uli, by bez ich wymiany na typy nowocześniejsze móc wprowadzać do swoich pasiek pewien postęp.

Pszczelarze rolnicy posiadający w przewadze te ule nie mają tyle czasu i możliwości uczestniczenia w szkoleniach i czytaniu literatury fachowej, co ich koledzy w miastach. Mamy więc nadzieję, że wiadomości zgromadzone w tej broszurze pomogą im w jakimś stopniu unowocześnić gospodarkę w tym starym typie ula.

Obecnie przy porażeniu pasiek warrozą i występującym osłabieniu rodzin pszczelich, wielu pszczelarzy ponosi duże straty i często załamuje się. W broszurze tej pragniemy wykazać, iż ul warszawski zwykły stwarza bardzo dobre środowisko bytowania rodzinie, którą odpowiednio opiekuje się pszczelarz. Środowisko to jest szczególnie sprzyjające w okresie zimowania rodziny pszczelej ze względu na kształt używanej w tym celu ramki. Mimo przestarzałej konstrukcji, ul ten odpowiednio zmodyfikowany nadaje się na tereny o ubogich pożytkach.

Dodatkowym bodźcem opracowania broszury o ulach warszawskich zwykłych była chęć autorów udzielenia choćby symbolicznej pomocy pszczelarzom w Rejonie Zamkniętym Hodowli Pszczoły Augustowskiej. Zamieszkała tam w Puszczy Augustowskiej pszczoła leśna, zwana obecnie augustowską, jest resztką pszczół krajowych, które zachowały się prawie w niezmienionym stanie. W omawianym rejonie występują w przewadze ule warszawskie zwykłe. W większości są to ule już bardzo stare i zniszczone. Ze względu na charakter ?rezerwatu” i tradycję miejscowych pszczelarzy, a także na wielkie zalety omawianego ula postanowiono go nie zmieniać, a jedynie unowocześnić jego konstrukcję oraz prowadzoną w nim gospodarkę pasieczną. Skorzystanie choć częściowe pszczelarzy z tych propozycji i zaleceń dotyczących wprowadzenia pewnych zmian konstrukcyjnych oraz unowocześniania gospodarki w ulach warszawskich zwykłych jest pragnieniem autorów tej broszury.