Listy perskie

Monteskiusz, właściwe Carles Louis baron de la Brede et de Montesquieu (1689-1755) – francuski filozof, prawnik, czołowy przedstawiciel myśli oświeceniowej, autor takich dzieł jak „O duchu praw” (w którym przedstawił zasadniczy do tej pory trójpodział władz), „Rozważania nad przyczynami wielkości i upadku Rzymu” czy właśnie Listy perskie. Poddaje w nich ostrej krytyce rządy absolutystyczne za czasów króla Ludwika XIV robi to jednak w sposób zawoalowany i w wymyślnej epistolarnej formie. Jak pisze o „Listach” Tadeusz Boy- Żeleński zaczyna się ta książeczka niby jeden z modnych wówczas romansów czerpiących kanwę z fantastycznego, lubieżnego Wschodu i jego serajów; szereg początkowych listów trzymany jest w tym tonie. Jednak w kolejnych autor staje się coraz poważniejszy, coraz większy zakres tematów porusza, zagadnień politycznych, obyczajowych, filozoficznych. Wreszcie sprawy związane z religią, politologią, kolonizacją. A potem znowuż ostra satyra obyczajowa i lubieżny żarcik, a przy tym śmiało można nazwać Monteskiusza jednym z pierwszych – tak! – feministów. A z rozważań o religiach oddajmy na chwilę głos autorowi: W wielkim kłopocie znajdują się wszystkie religie, kiedy chodzi o to, aby dać pojęcie o przyszłych rozkoszach ludzi, którzy poczciwie żyli. Łatwo jest przestraszyć złych szeregiem kar, które im grożą; ale ludziom cnotliwym nie wiadomo , co przyrzekać. (…). Spotykałem opisy raju, zdolne odstraszyć wszystkich rozsądnych ludzi.